ئافرەتی کورد، بەرەنگاری و ئازایەتی
ئافرەتانی كوردستان بە درێژایی مێژوو
لە كاتێكدا لەناو خێزان و كۆمەڵگەدا زۆرلێکراوبوون و وەک ئافرەت ستەمی کۆمەڵایەتی
و وەک کورد ستەمی نەتەوایەتییان لەسەر
بووە، بەڵام لە بارودۆخی سەخت و هەلومەرجە قورسەکاندا ڕۆڵی شایستەی خۆیانیان
بینیوە. بەشداری خەباتی نەتەوەیی و بزاڤی ئازادیخوازی گەلی کوردستانیان کردووە
و کاریگەری گەورەیان لە بەردەوامی و
سەرکەوتنی ئەو بزاڤەدا هەبووە و پشکی سەرەکی قوربانیدانیشیان بەرکەوتووە. لە
خێزاندا ئەرکە قورسەکە لە ئەستۆی ئافرەت بووە و هەر خۆی کۆڵەگەی خێزان و
پەروەردەکار و تەنانەت بەشدار بووە لە دابینکردنی ئابووری خێزان سەرباری کاری ناو
ماڵ. لەمڕۆشدا ئەرک و ڕۆڵی ئافرەت گۆڕانکاری بەسەردا هاتووە و ئافرەت بەشدارێکی
بەرچاوی کایە جۆراوجۆرەکانی دەسەڵات و لایەنەکانی ژیانی کۆمەڵگەی کوردستانییە. لە
هەمووی گرنگتر ئافرەت بەشدارێکی سەرەکی خەباتی مەدەنی و ڕێکخراوەیی بەڵکو هەر خۆی
داینەمۆی ئەو بزاڤە مەدەنی و یەکسانخوازییە کە لەم قۆناغەدا بوونی هەیە.
ئەوە ڕاستیەكی نكۆڵی لێنەكراوە، كەوا
ئافرەت توندوتیژی بەرامبەر دەكرێ، بە پاساوی گەڕانەوەی شەرەف دەکوژرێ، ناچار بە
خۆکوشتن و خۆسوتاندن دەکرێ، بە كەم لە تواناكانی دەڕوانرێ و بارتەقای ڕەگەزی
بەرامبەر لە کایەی سیاسی و ئابوری و بوارەکانی دیکەش دەرفەتی پێنادرێت، بەڵام هەموو
جار و هەموو کات بەرچاوخستنی قوربانیبوونی ئافرەت و هەمیشە پیشاندانی وەک
ستەملێکراو نەک هەر چارەسەر نییە، بەڵکو
زیان بە پرسی ئافرەت دەگەیەنێت. بەڵکو پێویستە سەرکەوتنەکانی ئافرەت و
بەرەوپێشچوونەکانیشی باس بکرێ و دیار بخرێ. ئەوەش لەپێشچاوبێت، كە ئافرەت سیمبولی
قوربانیدان و ئازایەتییە و ئافرەتی كورد ئەو بونەوەرە لاوازە نییە، كە بە چاوی سۆز
و بەزەیی لێی بڕوانرێت، بەڵكو ئەگەر بە مێژوودا بچینەوە گەورەیی ئافرەتی کوردمان
بۆ دەردەكەوێ.
لەمڕۆدا ئافرەتی کورد سەختترین و پڕ
ئێش و ئاستەنگترین تێکۆشان دژ بە بەها و پێوەرە کۆمەڵایەتییە پیاوسالارەکان بەڕێوە
دەبات کە ڕەگداکوتراوی هەزاران ساڵەن. قوربانیدانی ئافرەتە کە گۆمی مەنگی هزری
پیاوسالاری شەڵەقاندووە و تەلبەندی پڕ دڕک و داڵی داب و نەریتی پساندووە، ئازایەتی
ئافرەتە کە نەخێری بۆ ستەمی پیاو و فەزای گشتی پیاوانە و کایەی تایبەتی ئافرەتانە کردووە.
تێکۆشانی ئافرەتە کە جۆرێک لە تێگەیشتنی دروست کردووە بەوەی کە پیاویش وەک مرۆڤ
قوربانی هزرێکی کۆمەڵایەتی ڕەگەزخوازییە کە گۆشی کردووە بەوەی ئەو باڵادەستە و شوێنگەی ئەو بەرزترە. ئەوە قوربانیدان و ئازایەتی و پێداگری ئافرەتە کە ڕای گشتی
لە بوونی پرسی ئافرەت هۆشیار کردووەتەوە و هەموانی ناچار بە گرنگیدان بەم پرسە
کردووە.
ئێمەی ئافرەتی کورد وەک تاکی نەتەوە
قوربانیمان داوە لە پێناو ڕزگاری نەتەوەیی و پاراستنی ناسنامەی نەتەوەیی،
قوربانیشمان داوە وەک ئافرەت بۆ یەکسانی جێندەری و پاراستنی شوناسی ئافرەتبوون، تێکۆشان لە هەردوو
ئەم بوارانەدا بۆ ئێمەی ئافرەت گرنگە و نابێت لە هیچیان سارد بینەوە و پاشەکشە
بکەین. وەک تاکی نەتەوەی کورد سەرەڕای ئەوەی گەلەکەمان تا ڕادەیەک قۆناغی ڕزگاری
نەتەوەیی تێپەڕاندووە و خاوەن قەوارەیەکی دەستوری دانپیانراوین، وەک ئافرەتیش
بەشدارێکی بەرچاوی کایەی سیاسی و جومگەکانی دەوڵەتداری و پەرلەمانتاری و
ڕێکخراوەیین، بەڵام نکۆڵیش لەوە ناکرێت کە نەیار و دوژمنانمان زۆر و ناهەموار و
دڕندەن؛ بۆیە سەلماندنی ڕۆڵمان لە پاراستنی ئەم قەوارەیە و بەهێزکردن و زیاتر
جێگیرکردنی ئەرکی سەرەکی و لە پێشینەمانە. وەک ئافرەتیش خەباتێکی سەختتر لە خەباتی نەتەوەیی لە پێشمانە، کە خەباتی
یەکسانی و بەرەنگاری بیری زاڵی پیاوسالاری و ئەو نۆرمانەیە کە سنورمان بۆ دیاری
دەکا و چوارچێوەمان بۆ دادەنێ و بە کەم توانا و ئاوەزمان دەزانێ و ڕۆڵی یەکسانمان
پێ ڕەوا نابینێ. تێکۆشانی ئیمەی ئافرەت بۆ کوردستانێکی ئازاد و یەکسانە بۆ ئافرەت
و پیاو، بۆ کۆمەڵگەیەکی دیموکراس و ژیانێکی هاوبەشی و هاوپێگەییە لە ژیانی تایبەت
و گشتیدا، بۆیە ئەرکمان قورسە و کاتی ئەوەیە ڕۆڵ و کاریگەری خۆمان زیاتر
بسەلمێنین.