یەکێتی ئافرەتان لە شەست و هەشتەمین ساڵیادی دامەزراندنیدا

ئەمڕۆ یەکێتی ئافرەتانی کوردستان مۆمی ٦۸ ساڵەی لەدایکبوونی دادەگیرسێنێت. شەست و هەشت ساڵ لەمەوپێش ئەم ڕێکخراوە چووە پاڵ کاروانی بزووتنەوەی ئافرەتانی جیهان لەلایەک و بزاڤی ئازادیخوازی گەلەکەی لەلایەکی دیکە. یەکێتی ئافرەتانی کوردستان لە دڵی بزاڤی ڕزگاریخوازی گەلی کوردستان هاتۆتە بوون و ڕێکخراوێکە شانازی ئەوەی پێ دەبڕێ کە بەشداری شۆڕش و خەباتی ڕزگاری گەلەکەی کردووە و ڕۆڵی هەبووە لەبڵاوکردنەوەی هۆشیاری نەتەوەیی لە نێو ئافرەتان؛ هەروەها ڕێکخستنی ئافرەتان و داکۆکیکردن لە مافەکانیان بە ئامانجی دەستەبەربوونی یەکسانی، بەوپێیەش هاتنە دەرەوەی ئافرەت و ئامادەیی لە بواری گشتی و خۆڕێکخستنی لە فۆرمی ڕێکخراوەییدا.
لەو سەردەمەی کە ئەم ڕێکخراوە دامەزراوە زۆر قورس بووە بۆ ئافرەت کە کاری سیاسی و ڕێکخراوەیی بکات لە کۆمەڵگەیەکی نەریتپارێزی پیاوسالار لە سنوورێکی جوگرافی داگیرکراو و دەورەدراو بە وڵاتانی داگیرکار کە کەمترین بڕوایان بە مافی گەلان و دیموکراسی نەبووە. لێرەدا پێویستە ئاماژە بکەین بەو ڕوانگەیەی لەوەها سەردەم و هەلومەرجێکدا هزری ئەوەی کرد ئەو بزاڤە ئازادیخوازە بەبێ بەشداری و هاوبەشی ئافرەت ناچڵ و ناتەواوە، هەربۆیە زەمینەی بەشداری ئافرەتی ڕەخساند. لێرەوە درود بۆ ڕۆحی ڕابەری بزاڤی ڕزگاریخوازی گەلی کوردستان بارزانی نەمر کە لەسەر بڕیار و ڕاسپاردەی ئەو ڕابەرە مێژووییە ئەم ڕێکخراوە دامەزرا.
هەرلێرەدا  پێویستە بە گرنگییەوە باس لە ڕۆڵی ئەو پێشەنگانەی کە لەو سەردەمەدا دڕیان بە شەوەزەنگی ترسی داگیرکەر و ستەمی کۆمەڵایەتی دا و هاتنە نێو کۆڕی تێکۆشانی یەکسانی مرۆڤایەتی و ئازادی نەتەوەیی بکەین. مێژووی یەکێتی ئافرەتان پرشنگدارە بە ناوی سەدان ئافرەتی ئازا و ئازاد؛ کە بە بوێری و ڕۆحی ئازادییان ڕێچکەی داب و نەریتی کۆنەپارێز و هزری نزمڕوانین لە ڕۆڵ و توانای ئافرەتیان شکاند و بوون بە سەرمەشقی بزووتنەوەی یەکسانیخوازی ئافرەتانی کوردستان؛ هەربۆیە پێویستە لە ئاست سەرچڵی و ئازاییان ڕێز بنوێنین.

دوای ئەو ماوە دوورودرێژە و تا ئێستاش؛ یەکێتی ئافرەتان ڕێکخراوی جێ متمانەی زۆرترین ئافرەتانی کوردستانە. ڕێکخراوی ڕەنگدانەوەی فرەیی و پلۆرالی هەرێمی کوردستانە بە گشت نەتەوە و ئایینە جیاوازەکان، یەکێتی ئافرەتان شانازی بەوە دەکات کە ئافرەتانی گشت پێکهاتە ئاینی و نەتەوەییەکان ئەم ڕێکخراوەیان بە نوێنەر و شوێنی گونجاوی خەباتکردنیان زانیوه‌. لایەنێکی دیکەی درەوشاوەی کار و گوتاری ئەم ڕێکخراوە و دەرکەوتنی وەک ڕێکخراوی داکۆکیکار لە مافی سەرجەم ئافرەتانی کوردستان و ڕەنگە هەر ئەوەش لە زۆر لە ڕێکخراوەکانی دیکە جیای بکاتەوە، ئەوەیە؛ کە یەکێتی ئافرەتانی کوردستان داکۆکیکاری بێ ئەملاو ئه‌ولا و ڕاستەقینەی مافی ئافرەتە و پرسی ئافرەتی لەخۆگرتووە بەبێ لەبەرچاوگرتنی جیاوازی بیروڕای سیاسی و ئایدۆلۆژیا. خاوەنداری لە کێشەی هەر ئافرەتێکی کوردستانی لەهەر ڕووبەرێکی جوگرافی و سەر بە هەر بیروباوەڕ و ئایدۆلۆژیایەک بێت، کردووە.

یەکێتی ئافرەتان، ڕوانگەی بۆ پرسی ئافرەت و گوتاری ڕێکخراوەیی لەسەر بنەمای تێکۆشان بۆ یەکسانی  ئاڕاستە دەکا، بە تەواوی خۆی بەدوور دەگرێ لە بانگەشەی توندوتیژی و چاندنی ڕق لە ڕەگەزەکەی دیکە، بیری پیاوسالاری بە سەرچاوەی ستەمی سەر ئافرەت دەزانێ نەوەک پیاو، هاوکات لەگەڵ ئەوە نییە تەنها لایەنێکی پرسی ئافرەت ببینرێ و بەردەوام وەک قوربانی پیشان بدرێ، بەوپێیەش بە دەسکەوتەکان شانازی دەکا هاوکات چاوی لە ئاست کەموکورتییەکانیش داناخات و هەمیشە داکۆکیکاری سەرڕاست و سەرسەختی پرسی ئافرەتە.
لەڕوانگەی هزری مرۆڤدۆستی و دیدی ئافرەتانە لە فاکتەرە ئابووری و فکری و کۆمەڵایەتی و سیاسییەکانی دروستبوونی پلەبەندی ڕەگەزی دەکۆڵێتەوە و لەژێر ڕۆشنایی چەمکە ئینسانی و هاوچەرخ و ئایدیا پێشکەوتووەکان بە ڕەچاوکردنی تایبەتمەندی کوردستانیانە؛ خوێندنەوەی بۆ فاکتەرە ئاماژە بۆکراوەکان هەیە و میکانیزمی گۆڕین و کار لەسەر کردنیان لە بەرنامەی کاری خۆی بە گرنگ دادەنێ.

لە دیدی یەکێتی ئافرەتانی کوردستانەوە پرسی ئافرەت و پرسی ڕزگاری نەتەوەیی پرسێکی هاوئاست و هاوتەریبە و لە خەبات بۆ ڕزگاری دەبێت ئەو دوو پرسە بە یەکسانی ئاڕاستەبکرێن و یەکێکیان پێشی ئەوی دیکەیان نەخرێت. پێویستە ئافرەت هاوبەشێکی سەرەکی و یەکسان بێت لە ناوەندەکانی بڕیاری سیاسی و سەرجەم دەسەڵاتەکان و گشت بوارەکان و سیاسەتی یەکسانی جێندەری بە تەواوی لە سەرجەم جومگەکان ڕەنگ بداتەوە و بچەسپێنرێ.
گۆڕینی ڕوانگە و تێڕوانینی کۆمەڵایەتی دەربارەی ڕۆڵ و توانای ئافرەت لە ئەرکە هەرە لە پێشینەکانی ڕێکخراوەکه‌مانە و بڕوای تەواومان بەوە هەیە کە تا ڕوانگە و دیدگای کۆمەڵایەتی بۆ ئافرەت و ڕۆڵی ئافرەت نەگۆڕیت لە ڕوانگەیەکی ڕەگەزگەرای پیاوسالار بەرەو ڕوانگەی مرۆڤدۆستانە و بەگرنگدانانی توانا و وزەی ئافرەت وەک هاوبەش؛ ئەستەمە کە گۆڕانکاری لە پێگەدا دروست بێت.
توندوتیژی بەرامبەر ئافرەت لە زۆر فۆرمدا و لەناو بەشێکی سەرەکی لە پانتایی کۆمەڵایەتی و لەنێو زۆرێک لەو چەمکانەی ژیانی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگەکەمان پێک دەهێنن؛ بوونی هەیە و بەبێ گۆڕانکاری لەو چەمکانە هاوکات لەو تێڕوانینەی لە هزری پیاودا بۆ ئەو تێگەیشتنانە دروست بووە؛ ئەستەمە بتوانرێ ئاستی توندوتیژی و کوشتنی ئافرەت بە پاساوی پاراستنی شەرەف کەم بکرێتەوە و نەهێڵدرێ، بێگومان بە پاڵپشتی یاسایەکی توند و هەمەلایەن کە خوێندنەوەی بۆ  سەرجەم بوار و فۆرمەکانی توندوتیژی بەرامبەر ئافرەت کردبێت، هەموو ئەوانەش بە پاڵپشتی ڕاگەیاندنێک کە كۆمەڵگە بخاتە ژێركاریگەری هزری مرۆڤدۆستانە بەئاڕاستەی چاكسازی كۆمەڵایەتی و ڕۆنانی پەیوەندییەکی مرۆڤانە لە نێوان هەردوو ڕەگەز.
یەکێتی ئافرەتانی کوردستان لەو ڕوانگە و لەو گۆشەنیگایانەوە لە پرسی ئافرەت دەڕوانێت کە لە سەرەوە ئاماژەمان پیکرد و بۆ بەدیهێنانی کۆمەڵگەیەکی یەکسان لە ئەرک و دەرفەت و بەرپرسیاریەتی و پەیوەندییەکی مرۆڤانەی دوور لە هزر و هەژمونی ڕەگەزی و بەشدارییەکی یەکسانی ئافرەت لە هەموو سێکتەرەکانی کۆمەڵگە و تەوەرەکانی ژیان؛ بەرنامەکانی خۆی بەردەوامی پێ دەدات ئەوەش بە بڵاوکردنەوەی هۆشیاری و دروستکردنی فشار بۆ جێگیرکردنی دید و ڕوانگەمان بۆ پرسی ئافرەت.