ئافرەتان تا چەند توانیویانە ڕۆڵیان لەڕاگەیاندندا هه‌بێت

جیهانی ڕاگەیاندن جیهانێکی تەواو جیاواز و تێکچرژاوە ، بایەخێکی زۆری پێدەدرێت و لە ئێستادا پانتایەکی فراوانی گرتووە ،گەشەیەکی یەکجار زۆری بە خۆیە بینیوە لە هەموو جیهان. دەتوانین بڵین ڕاگەیاندن بە شێوەیەک لە شێوەکان ڕەنگدانەوەی هەیە لە هەموو کۆمەڵگه‌یەک و بە ئامرازو بەشێکی گرنگی تاکەکان دادەنرێت و تایبەتمەندی خۆی وەرگرتووە.
بیرمەندی ئەمەریكی (‌ولبر شرام )Wilbur Schramm  دەڵێت: "ڕاگەیاندن ئەو ئامرازەیە كە لەیەكتر گەیشتن لە نێوان كۆمەڵگەكاندا مسۆگەر دەكات، کە ئەمەش بە سروشتی خۆی، كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی لە كۆمەڵگەكانی تر جیا دەكاتەوە".
پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا لە ڕۆژگاری ئەمڕۆماندا کاریگەری و ڕۆڵێکی دیاری هەیە ،لە بەرەوپێشچوونی کاری راگەیاندن و ڕۆژنامەگەری كه‌ناڵه‌كانى ڕاگه‌یاندن به‌( بینراو ونوسراو و بیستراو)ەوە وەك تەلەفزیۆن، ڕۆژنامە ، گۆڤار، ڕادیۆ ، ماڵپەڕ ‌و تۆڕەکانی ئینترنێت، کە لە‌ هه‌موو بوارێكى ترى ژیان زیاتر كه‌وتوه‌ته‌ ژێر كاریگه‌رى پێشكه‌وتنه‌كانى ته‌كنه‌لۆژیاوه‌.
بۆ ئەم مەبەستەش کاریگەری كه‌ناڵه‌كانى راگه‌یاندن له‌ سه‌ر بیركردنه‌وه‌ و هه‌ڵوێست ره‌فتارى تاکەکان به‌ تایبه‌ت له‌م رۆژگاره‌ى ئەمڕۆدا هێنده‌ زۆره‌ كه‌ به‌شێوەیەکی روون بەدی دەکرێت.ڕاگەیاندن لە كۆن ‌و ئێستایشدا، لە هۆشیاركردنەوە ‌و ڕۆشنبیركردنی تاکەکاندا سەبارەت بە بوارە جۆراجۆرەكان لە ڕووی سیاسی ‌و ئابووری ‌و كۆمەڵایەتی ‌و كه‌لتوورییەوە، ڕۆڵی گرنگ و کارای بینیوە .
دەتوانین بڵێین ڕاگەیاندن یارمەتیدەرێکی باش و ئەرکێکی گرنگی بینیوە بۆ تاكەكانی كۆمەڵگه‌ بۆ گەیشتن بە بابەتەكان ‌و ئاگاداربوون لە گۆڕانکاری و ئەو رووداوانەی کە روودەدەن لە جیهاندا، ئەمە لە كاتێكدایە كە ئەم كارە لە ڕێگه‌ی میدیاوە كارئاسانییەكی تەواوی بۆ تاكەكان دەستەبەر كردووە.
ئافرەتانیش شان بەشانی پیاوان توانیویانە لە کاری ڕاگەیاندن و میدیایدا ڕۆڵێکی فراوان بگێڕن و خزمەت بەو بوارە بکەن بە شێوەیەکی ئەکادیمی و زانستیانە .
 ڕێژەی بەشداریکردنی ئافرەتان بە بەراورد بە ساڵانی پێشوو ڕێژەکەی بەرز بۆتەوە کە ئەمەش جێگای خۆشحاڵیە، دڵخۆشکەرە و چاوەڕوان دەکرێت لە ساڵانی داهاتوودا رێژەکە بەرزتریش ببێتەوە، بەرزبوونەوەی ئەم ڕێژەیە لە ئێستادا بۆ کرانەوەی کۆمەڵگاو ئەو پێشکەوتنە تەکنەلۆجیایە دەگەڕێتەوە کە جیهانی گرتۆتەوە و تاکەکان تێکەڵ بە ژینگەی دەرەوە بوون و ئاستی ڕۆشنبیری تاک لە هەمبەر ئەم باسە کراوەتر بووە.
بەشێکی تری بەرزبوونەوەی ڕێژەی میدیاکاری ئافرەت بەهۆی ئەوەی لە هەرێمی کوردستان لە زۆربەی شارو شارۆچکەکان کوردستان زانکۆکان و پەیمانگاکان بەشی ڕاگەیاندنیان کردۆتەوە و گرنگیەکی باشی پێدەدرێت، وە کۆمەڵێک دەرچووی ئافرەت لەوبەشە توانیویانە بڕوانامەی ئەکادیمی بەدەست بهێنن و کار بکەن لە دامەزراوە میدیایەکان .
 بێگومان ئەركی میدیاكارو راگەیاندنکاری ئافرەت  بە بەراورد بە پیاوان لە کۆمەڵگای کوردیدا سەختترە ،کۆمەڵی بەربەست و گیروگرفت دێنە ئاراوە بۆ ڕاگەیاندن کاری ئافرەت ، بەڵام بە خؤشحاڵیەوە بە هەوڵەکانی حکومەتی هەرێمی کوردستان توانراوە زەمینەو دەرفەتی باش و گونجاو برەخسێنێت لەو بوارەدا ،بە پاڵپشتی بەردەوامی بۆ ئافرەتان ئەو ڕێژەیە زیاتر بووە.
یه‌كێك له‌و ئافره‌ته‌ راگه‌یاندنكارانه‌،  ڕاژان عه‌بدوڵا كه‌ ڕاگەیاندنکار و پێشکەشکاره ‌له‌ ته‌له‌فزیۆن و رادیۆی ده‌روازه‌ بەم جۆرە بۆمان دەدوێت لەسەر کاری ڕاگەیاندن و رەنگدانه‌وه‌ی ئافرەت لەم بوارەدا: بێگومان من بە پاڵپشتی و هاندان و هاوکاری خێزانەكەمەوە کە بۆم دروست كراوە و ھانیان داوم بەردەوام لە نێو كۆڕ و كۆبوونەوەكاندا لەسەر ستەیج و وەک پێشکەشکارێک رۆڵ ببینم، تەنانەت کاری وێنه‌گرتنیشم کردووە، ھەر ئەوە ھۆكار بوو بۆ ئەوەی حەز و كاری میدیایی لەمندا بەم شێوەیە گەشە بكات و ڕەنگ بداتەوە ، وە توانیوومە تا وەکو ئەمڕۆش بەردەوام بم .

بەشداری ئافرەتان لە هەموو بوارێکدا گرینگیەکی زۆری هەیە، بەتایبەتی بۆ یەکسانی جێندەری و بەروپێشچوونی کۆمەڵگه‌، بەڵام بەشداری زۆری ئافرەتان لە ڕاگەیاندندا بە تایبەت گرنگیەکی زیاتری هەیە، بۆ خستنە ڕووی هەموو گرفت و ئاستەنگەکانی کە رووبەڕوویان دەبێتەوە ،چونکە دەتوانن لە ڕێگای پیشەی خۆیانەوە هەموو ئەو کێشەو گیروگرفتانە نیشان بدەن کە ڕووبەروویان دەبێتەوە.
هیوادارم ئافرەتان زیاتر بێنە ناو جیهان و دنیای بواری ڕاگەیاندن ،هەرچەندە ئافرەتان کاتێک دێنە ناو کاری راگەیاندن کۆمەڵێک ئاستەنگ و گیروگرفتیان بۆ دروست دەبێت لە لایەن کۆمەڵگه‌وە ،تووشی بێ هیوایی دەبن و هەندێکجار ئافرەتەکە سارد دەبێتەوە و کۆڵ دەدات و هەنگاوێک دەچێتە دواوە ،بەتایبەتی لە هەندێک ناوچە و سنوورێک کە کەمتر تاکەکانی کراوەترن بەرامبەر ئەم پیشەیە بۆ ئافرەتان بە داخەوە.
من وەک ئافرەتێک ئاستەنگ و بەربەستم بۆ دروست بووە ، بەڵام بە خۆشحاڵیەوە کۆڵمنە داوە بە پشتیوانی و هاوکاری خێزانەکەم و ئەو حەزوخولیایەی کە من هەم بووە نەوەستاوم بەسەر هەموواندا زاڵ بووم .
 جێگای خۆشحاڵیە ئافرەتان توانیویانە سەرکەوتووبن و کەڵك له‌ راگه‌یاندن بگرن، وەک خۆم توانیومە بگەم بەو ئامانجەی لە لە پلانی مندا هەبووە بۆ کاری میدیاو ڕاگەیاندن توانیومە بی پێکم ،هەموو ئەو دۆست و هاوڕێ و هاوپیشە ئافرەتەکانی لە نزیک خۆمن هەموویان توانیویانە سەرکەوتووبن نموونەی جوانی ئافرەتی سەرکەوتوو نیشان بدەن و بیخەنە ڕوو لە کاری راگەیاندندا جێگای خۆیان بکەنەوە.
هیوادارم ئافرەتان سڵ نەکەنەوە و بەردوام بەدوای حەزو خولیاو بەهرەکانیان بکەون کۆڵ نەدەن تاکو دەگەن بە ئامانج و مافە شایستەکانی خۆیان.


رێژین قاسم