هۆرمۆنی خەو یان میلاتۆنین

هۆرمۆنی خەو یان میلاتۆنین
میلاتۆنین هۆرمۆنێکە بە شێوەیەکی سەرەکی لە لایەن ڕژێنی پینێل لە مێشکدا بەرهەم دێت. ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە ڕێکخستنی خولی خەو-بەئاگابوونەوە (ڕیتمی ڕۆژانە). زۆرجار بە "هۆرمۆنی خەو" ناودەبرێت، بە شێوەیەکی گشتی ئاستی میلاتۆنین لە ئێواراندا زیاد دەکات لەگەڵ تاریکبوون، ئەمەش ئاماژەیە بۆ جەستە کە کاتی خەوتنە، بەیانیان کەم دەبێتەوە کاتێک بەر ڕووناکی دەکەوێت، ئەمەش ئاماژەیە بۆ بەئاگابوون.
خاڵە سەرەکییەکان دەربارەی میلاتۆنین:
١. بەرهەمهێنان: میلاتۆنین لە سیرۆتۆنین دروست دەبێت، کە گواستەرەوەیەکی دەمارییە و لە ترشی ئەمینی تریپتۆفان وەرگیراوە. بەرهەمهێنانی بەهۆی تاریکییەوە هاندەدرێت و بەهۆی ڕووناکیەوە سەرکوت دەکرێت.
٢. ئەرکەکانی: 
یارمەتی ڕێکخستنی کاتی خەوتن و خولەکانی خەبەربوونەوە دەدات.
وەک دژە ئۆکسێنەر کاردەکات و ڕۆڵی هەیە لە کارکردنی بەرگری لەشدا.
لەوانەیە کاریگەری لەسەر مەزاج و زاوزێ و ڕیتمە بایۆلۆژییە وەرزییەکان هەبێت.
٣. بەکارهێنانەکانی:
زۆرجار وەک تەواوکەرێک بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی کەمخەوی، نیشانەکانی قۆناغی دواکەوتنی خەو.
هەندێک جار لە بەڕێوەبردنی حاڵەتەکانی وەک دڵەڕاوکێ پێش نەشتەرگەری یان هەندێک کێشەی خەو لە منداڵانی تووشبوو بە تێکچوونی گەشەکردن بەکاردێت.
٤. تەواوکەری میلاتۆنین: 
لە زۆرێک لە وڵاتان بەبێ دەرمان بەردەستە.
ژەمە دەرمانەکە دەگۆڕێت، بەڵام بەکارهێنانی زۆر لەوانەیە ببێتە هۆی کاریگەری لاوەکی وەک خەواڵوویی لە ڕۆژدا، سەرئێشە، یان تێکچوونی سوڕی خەو.
٥. ڕێگەی سروشتیەکان:
تاریکی: بەرەوپێشبردنی میلاتۆنین بە کەمکردنەوەی بەرکەوتنی ڕووناکی لە ئێواراندا.
خۆراک: خۆراکەکانی وەک گێلاس و مۆز و گوێز و تەماتە بڕێکی کەم میلاتۆنینیان تێدایە.
دوورکەوتنەوە لە شاشە و تیشکی شین لە شەودا یارمەتیدەرە بۆ باشترکردنی بەرهەمهێنانی سروشتی.
میلاتۆنین هێورکەرەوە نییە بەڵام یارمەتی ڕێکخستنی ئامادەیی جەستە دەدات بۆ خەوتن، باشترین کاردەکات بە هاوتەریب لەگەڵ ڕۆتینێکی بەردەوامی خەوتن و دروستی خەوتن.

دڵسۆز إبراهیم سعید